Prawo karne – definicja, podział i funkcje
Prawo karne jest jedną z najważniejszych dziedzin prawa także w polskim systemie prawnym. Czym dokładnie jest prawo karne?
Czym jest prawo karne?
Prawem karnym określa się przepisy prawa, które odnoszą się do kwestii odpowiedzialności karnej pojawiającej się w przypadku czynów zabronionych. Za czyny te grozi wówczas kara kryminalna.
- Odpowiedzialność karna – poniesienie konsekwencji za przestępstwo albo wykroczenie.
- Czyn zabroniony – zachowanie zapisane w przepisach, za które grozi kara kryminalna.
- Kara kryminalna – środek przymusu zawarty w przepisach prawa karnego stosowany w stosunku do sprawcy i wymierzany przez sąd.
Prawo karne powiązane jest również z prawem karnym nieletnich, które odnosi się do czynów karalnych w stosunku do sprawców nieletnich, czyli osób, które w momencie popełnienia czynu zabronionego, nie ukończyły jeszcze 17 lat.
Źródła prawa karnego
W Polsce kwestie prawa karnego są regulowane w kilku różnych ustawach.
Źródła prawa karnego:
- Kodeks karny
- Kodeks postępowania karnego
- Kodeks karny wykonawczy
- Kodeks karny skarbowy
Przepisy te dostępne są także przez internet na wielu stronach WWW. Osoby zainteresowane zapoznaniem się z przepisami prawa karnego mogą sprawdzić je samodzielnie. Mogą także skorzystać z pomocy doświadczonych prawników specjalizujących się w tej dziedzinie prawa.
Podział prawa karnego
Prawo karne dzielone jest na kilka różnych kategorii, między innymi w zależności od przedmiotu regulacji, zastosowania, a także wagi zabronionych czynów.
Prawo karne pod względem przedmiotu regulacji:
- prawo karne materialne – obejmuje przepisy odnoszące się do czynów będących przestępstwami, zasad odpowiedzialności za nie i stosowanych wówczas środków prawnych
- prawo karne procesowe (formalne) – dotyczy przepisów odnoszących się do postępowania w sprawach za czyny zabronione w myśl prawa karnego materialnego
- prawo karne wykonawcze – odnosi się do tematyki kar, środków zabezpieczających i środków karnych, a także pozostałych rozstrzygnięć na gruncie prawa karnego
Prawo karne pod względem zakresu zastosowania:
- prawo karne powszechne – dotyczy wszystkich osób w ramach życia społecznego
- prawo karne indywidualne (szczególne, specjalne) – odnosi się do konkretnych obszarów, w tym jako prawo karne skarbowe oraz prawo karne wojskowe
Prawo karne pod względem wagi czynów zabronionych:
- prawo wykroczeń – odnosi się do czynów posiadających niewielką szkodliwość społeczną
- prawo karne stricte – związane z czynami o większej szkodliwości społecznej
Jakie funkcje pełni prawo karne?
Prawo karne pełni szereg różnych funkcji, które dzieli się na funkcje: sprawiedliwościową, ochronną, gwarancyjną, kompensacyjną, a także prewencyjną.
- Funkcja sprawiedliwościowa ma na celu rozładowanie napięcia społecznego wywołanego przez sprawcę.
- Funkcja ochronna chroni dobra o dużym znaczeniu dla jednostki i społeczeństwa.
- Funkcja gwarancyjna prawa karnego ma zabezpieczać jednostkę przed ingerencją w jej prawa przez organy władzy w związku z nadużyciem funkcji ochronnej.
- Funkcja kompensacyjna związana jest z naprawą zła wyrządzonego poszkodowanej jednostce.
- Funkcja prewencyjna ma na celu przeciwdziałanie ponownemu popełnieniu przestępstwa, a także pełni funkcje wychowawcze.
Prawo karne – gdzie szukać pomocy?
W przypadku prawa karnego sprawca oraz poszkodowany mogą korzystać z pomocy prawników, w tym także radców prawnych.
Kancelaria radcy prawnego może zapewnić swoim klientom profesjonalną i kompleksową obsługę, która dotyczy doradztwa prawnego, przygotowania właściwej dokumentacji, a także reprezentowania klienta przed organami sądowymi i innymi organami państwowymi.